Darmowa dostawa już od 299 zł!

Kategorie bloga
Nowości w sklepie doti doti
Plakat Koparka Gąsienicowa
Plakat Koparka Gąsienicowa
79,00 zł
Plakat Japoński Sen
Plakat Japoński Sen
79,00 zł
Plakat Egzotyczna Historia
Plakat Egzotyczna Historia
79,00 zł
Plakat Deszczowy Las
Plakat Deszczowy Las
79,00 zł
Plakat Mrówka
Plakat Mrówka
79,00 zł
Plakat Szerokiej Drogi
Plakat Szerokiej Drogi
79,00 zł
Plakat Moja Kamienica
Plakat Moja Kamienica
79,00 zł
Plakat Drzemka Niedźwiadka
Plakat Drzemka Niedźwiadka
99,00 zł
Początki rozwoju zmysłów człowieka. Jak to się wszystko zaczyna?
Początki rozwoju zmysłów człowieka. Jak to się wszystko zaczyna?

Początki rozwoju zmysłów człowieka. Jak to się wszystko zaczyna?

Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak ważny element ludzkiego życia stanowią zmysły. W pełni zdrowy człowiek przyzwyczajony jest do faktu, gdy zamawiając nowe danie w restauracji potrafi je rozpoznać za pomocą wszystkich zmysłów. Jeśli jednak zasłonimy sobie oczy, aby zidentyfikować zamówioną potrawę będziemy musieli jej dotknąć, powąchać lub też po prostu posmakować. Ten prosty przykład pokazuje, że ubytek choćby jednego ze zmysłów może znacznie utrudnić człowiekowi funkcjonowanie.

Rozwój zmysłów dziecka w okresie prenatalnym

Okres życia płodowego obejmuje zazwyczaj około 270 dni. Jest to czas szczególny, w którym następuje najbardziej intensywny rozwój człowieka w trakcie całego życia. Zauważalne zmiany dokonują się w procesie rozwoju cech fizycznych i kształtowania się narządów wewnętrznych. W tym samym czasie nowa istota rozwija także swoje zmysły.

Od drugiego miesiąca ciąży rozpoczyna się kształtowanie węchu. Jest on aktywny już od 28 tygodnia życia płodowego, dzięki czemu doznania zostają ubogacone. Dziecko jest w stanie wyczuć wszystko, co matka je i wdycha, dlatego zaraz po urodzeniu następuje reakcja ukojenia i ożywienia za sprawą woni cieczy owodniowej, zapachu śliny i potu matki. Działanie tego zmysłu przejawia się również w preferowaniu przez noworodka smaku mleka swojej matki.

Początek czwartego miesiąca ciąży to czas, w którym dziecko staje się wrażliwe na smak wód płodowych. Świadczy to o pojawieniu się zmysłu smaku, który odgrywa ważną rolę podczas rozwoju prenatalnego. Dzięki niemu dziecko odbierając smak wód owodniowych jako słodki, zachęcone jest do zdobywania pokarmu i produktów odżywczych poprzez picie. Jednocześnie pobudzone jest również do wykonywania ruchów połykania i oddychania.

Bicie serca, przepływ krwi, burczenie w żołądku, to tylko nieliczne z dźwięków generowanych przez organy wewnętrzne, które sprawiają, że środowisko prenatalne jest głośne. Do wnętrza macicy docierają również niskie tony ze środowiska zewnętrznego, a także głos matki. Dziecko jest w stanie różnicować między innymi głośność, wysokość, rytm oraz akcent dźwięków. To wszystko możliwe jest za sprawą zmysłu słuchu, którego rozwój odbywa się między drugim a piątym miesiącem ciąży.

W środowisku prenatalnym dziecko przebywa w dość stałym półmroku, dlatego też kształtujący się zmysł wzroku rzadko jest stymulowany bodźcami zewnętrznymi jeszcze przed urodzeniem. Około 5 miesiąca ciąży, w momencie bezpośredniego oświetlenia brzucha, czy też podczas badania lekarskiego, można zaobserwować u dziecka zwiększoną reakcję ruchową, przyspieszone bicie serca lub odwracanie głowy.

Ważnym momentem w rozwoju zmysłu wzroku jest otworzenie się szpary powiekowej, co następuję pod koniec 6 miesiąca. Z czasem, około 32 tygodnia, pojawia się także zdolność do śledzenia przemieszczających się przedmiotów, jednak ostrość widzenia pozostaje wciąż jeszcze słaba.

Zmysł dotyku, jako pierwszy spośród pozostałych zmysłów, osiąga swoją funkcjonalność już pięć i pół tygodnia po poczęciu i jest także najlepiej rozwinięty w chwili przyjścia dziecka na świat. W początkowych etapach rozwoju dziecko unika bodźców dotykowych, z czasem następuje zmiana i ich poszukuje (np. ssanie palca). Zmysł ten odgrywa również ważną rolę w eksploracji i uczeniu się otoczenia. Dodatkowo, pobudzany poprzez dotyk brzucha matki, sprzyja rozwojowi poznawczemu i emocjonalnemu, a także dobremu samopoczuciu.

Zmysły noworodka – od narodzin do 2 miesiąca życia

Przychodząc na świat, dziecko zmienia środowisko życia. Dotychczas bezpieczne i ciche miejsce zostaje opuszczone na rzecz pełnego silnych bodźców otoczenia, w którym to zmysły noworodka są rozbudzone i bardzo chłonne. Wrażenia zmysłowe, których doświadcza noworodek są ściśle związane z jego rozwojem psychicznym, gdyż pobudzają one połączenia neuronalne dziecka.

W momencie przyjścia na świat dziecko zna już głosy najbliższej rodziny, w szczególności matki. Jego słuch jest bardzo wrażliwy, gdyż ćwiczony był jeszcze przed narodzinami. Zmysły smaku i powonienia u noworodka są już także dobrze rozwinięte.

Od pierwszych minut życia dziecko korzysta ze zmysłu dotyku, gdyż kontakt fizyczny jest dla niego niezbędny. Wykazuje szczególną wrażliwość na kontakt ze skórą innych ludzi, a uspokajająco działa masaż, np. masaż Shantala lub pieszczoty.

Słabiej niż pozostałe zmysły, w chwili narodzin, rozwinięty jest wzrok dziecka. Jednak od pierwszych chwil dziecko potrafi różnicować natężenie światła w pomieszczeniu, dlatego też reaguje na przykład w sytuacji zmiany pomieszczenia na takie o innym natężeniu światła. Noworodek ma także problemy z ogniskowaniem wzroku, chociaż około trzeciego tygodnia jest już w stanie podążać za obiektem znajdującym się przed jego twarzą. Uczy się także podążać za obiektem wykonującym ruch poziomy. Ma zawężone pole wzrokowe, a jego możliwości wyraźnego widzenia nie sięgają dalej niż na odległość około 30 centymetrów. Szukając obiektów do obserwacji, dziecko nieświadomie ćwiczy swoje umiejętności wzrokowe.

Z czasem u noworodka poprawia się zdolność ostrego widzenia i łatwiej jest mu obserwować obiekty stałe. Wykazuje duże zainteresowanie ludzkimi twarzami, a także przedmiotami o mocnych kontrastach. Dlatego warto w tym okresie stymulować wzrok niemowlaka za pomocą obrazków opartych na kontraście czerni z bielą.

Stymulacja zmysłów noworodka po urodzeniu

Słuchanie głosu rodzica, wtulanie się i czucie jego zapachu, wpatrywanie się w jego twarz, a także odbieranie smaku skóry karmiącej niemowlę matki – to wszystko sprawia, że codziennie ma miejsce szereg nieintencjonalnych zachowań stymulujących rozwój zmysłów dziecka. Oprócz tego możemy podjąć również bardziej świadome działania, tak aby jeszcze lepiej wpływać na rozwój układu nerwowego noworodka.

Rozwój zmysłu dotyku i jego właściwa stymulacja są bardzo ważne, gdyż od nich uzależnione są zdrowie i życie dziecka. Brak dotyku niemowlęcia może mieć poważne konsekwencje. Do jego rozwoju pozytywnie mogą przyczynić się codzienne zabiegi pielęgnacyjne, masaże wykonywane przez rodziców czy pozwolenie dziecku na pełzanie po zróżnicowanej pod względem faktur powierzchni.

Od pewnego czasu stosuje się także metodę „kangurowania”, w tym również dla wcześniaków, która polega na trzymaniu dziecka w samej pieluszce przy nagim ciele matki lub ojca. Pozwala ona niemowlakowi utrzymać odpowiednią temperaturę ciała, dostarcza delikatnej stymulacji skóry i zapewnia poczucie bezpieczeństwa.

By wspierać rozwój umiejętności słuchowych niemowlaka, warto kontrolować ilość dźwięków w otoczeniu, dużo mówić do dziecka, śpiewać mu, opowiadać i unikać sytuacji, w których dziecko mogłoby być narażone na duży hałas. Warto dodać również, że właściwa stymulacja zmysłu dotyku pozwala zaspokoić niemowlakowi jego potrzeby bezpieczeństwa, bliskości i miłości.

Stymulacja wzroku niemowląt

Czas przez jaki niedoskonałość funkcji wzroku będzie się utrzymywała, w dużej mierze zależy od tego, jak często i na co dziecko będzie patrzeć. Zawieszenie baldachimu nad łóżeczkiem i otoczenie go pastelowymi barwami spowoduje, że rozwój kory wzrokowej zostanie niemalże zablokowany.

W celu stymulacji zmysłu wzroku niemowlaka, najważniejsze jest zapewnienie mu możliwości oglądania świata. Dzieci lubią przedmioty, które są w stanie dostrzec, dlatego tak dobrze reagują na ludzkie twarze, co dodatkowo pozwala im uczyć się rozpoznawać ludzkie emocje.

Uwagę dzieci przykuwają w tym okresie także obiekty silnie kontrastujące. Najlepiej widocznymi dla niemowląt są kontrastowe zestawienia koloru białego z czerwonym oraz białego z czarnym. To właśnie kontrastowych przedmiotów i obrazków stymulujących wzrok niemowlaka w tej kolorystyce powinno być najwięcej w jego otoczeniu. Tego typu pomoce rozwijają zmysł wzroku w sposób dobrowolny, gdyż dziecko w każdej chwili może zahamować stymulację poprzez odwrócenie wzroku lub zamkniecie oczu. Dodatkową zaletą jest także kształtowanie się u dziecka koncentracji, która jest dużym zasobem w dalszym jego rozwoju.

Rozwój zmysłów niemowlęcia – podsumowanie

Zmysły już od poczęcia odgrywają ważną rolę w życiu człowieka. Tematyka ta jest bardzo obszerna, ciekawa, a zarazem także trudna do zaobserwowania. Na podstawie przestawionej charakterystyki widzimy, że każdy ze zmysłów niemowlęcia rozwija się w innym tempie i potrzebuje różnego czasu, aby osiągnąć pełną dojrzałość. Dla każdego z nich niezbędna jest właściwa stymulacja, która w pozytywny sposób wpłynie na rozwój dziecka. Należy pamiętać, że każde dziecko jest inne i zarówno rodzaj, jak i ilość stymulacji powinna być dopasowana do jego potrzeb. Zadowolenie dziecka będzie odzwierciedleniem tego, czy podejmowane działania są dobre i służą dziecku.


...

Bibliografia:

Poussin, Ch. (2018). Metoda Montessori od trzeciego roku życia. Wydawnictwo RM.

Trempała, J. (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWNR

Zdjęcie: Pixabay.com


...

Autor:

Paulina Soroka, psycholog 

Absolwentka studiów psychologicznych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W trakcie studiów realizowała ścieżkę psychologii edukacji. Obecnie pracuje jako psycholog szkolny w placówce edukującej uczniów zgodnie z zasadami Montessori.

 

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl